Tìm hiểu thu phí không dừng ETC tại thị trường Đài Loan

Từ đầu thế kỷ 21, Đài Loan đã xây dựng chiến lược nâng cao hiệu quả quản lý và thu phí đường bộ bằng việc kêu gọi đơn vị tư nhân tham gia triển khai hệ thống thu phí không dừng (ETC). Theo tờ South China Morning Post, vào năm 2004, Công ty TNHH Thu phí điện tử Viễn Đông (FETC) thuộc Tập đoàn Far Eastern (FEG) được giao xây dựng và vận hành hệ thống ETC.

"Công nghệ thu phí mới trên đường cao tốc đã gây ra nhiều tranh cãi tại chính thị trường này và thu hút sự quan tâm trên khắp châu Á. Tuy nhiên hệ thống này có thể tạo ra dấu ấn mới cho ngành sau khi triển khai", theo đánh giá của tờ SCMP trong một bài viết cuối năm 2005.

Hệ thống thu phí không dừng tại Đài Loan được triển khai trong hơn một thập kỷ trải qua ba giai đoạn. Ở giai đoạn 1, chính quyền chuyển đổi một số làn thu phí truyền thống sang làn ETC có barrier. Vào giai đoạn 2, mục tiêu là triển khai đơn làn tự do ETC và giai đoạn 3 là đa làn tự do ETC.

Hệ thống thu phí đa làn ETC tại Đài Loan . Ảnh Philip Liu

Ra mắt vào đầu năm 2004, hệ thống ETC chưa hoàn toàn được người dân tin tưởng vì gặp nhiều lỗi kỹ thuật về tính phí. Từ đầu năm 2006, FETC đã chuyển đổi một số làn thu phí truyền thống sang làn ETC sử dụng công nghệ giao tiếp tầm ngắn chuyên dụng DSRC. Theo Quỹ chính sách Đài Loan, các phương tiện đi qua trạm sử dụng công nghệ DSRC nhanh hơn 10% mỗi giờ so với trước đó.

Tuy nhiên công nghệ này không đạt được kỳ vọng. Tính đến tháng 6/2012, tỷ lệ sử dụng ETC tại Đài Loan chỉ đạt 43%, thấp hơn rất nhiều so với mục tiêu 65% theo cam kết trong hợp đồng của FETC. Tỷ lệ tài xế sử dụng ETC thấp đến từ nhiều nguyên nhân như quy trình đấu thầu chưa hợp lý, vấn đề kỹ thuật của hệ thống đọc thẻ, làn ETC quá ít, đặc biệt bảng tính phí không rõ ràng, thiếu dịch vụ 24/7... khiến người dùng không tin tưởng vào hệ thống. FETC đã đối diện với nguy cơ bị cắt hợp đồng và phá sản vì nhiều người dùng phàn nàn chi phí lắp đặt thiết bị OBU đắt.

Từ năm 2012, công ty này đã dần chuyển sang công nghệ định danh bằng tần số sóng vô tuyến RFID. Tài xế sẽ dán eTag lên kính xe và hệ thống tự động trừ phí cầu đường vào tài khoản của chủ xe. Đầu năm 2014, Đài Loan áp dụng chính sách thu phí dựa trên khoảng cách di chuyển trên quốc lộ, một dấu mốc quan trọng trong phát triển hệ thống ETC. Tuy nhiên sự cố 121 trường hợp thu phí sai sau vài ngày đầu triển khai đã gây ra làn sóng phản đối trong công chúng. Nguyên nhân sự cố được FETC công bố là ứng dụng ETC trên điện thoại di động liên tục bị tin tặc tấn công.

Sau đó, FETC đã triển khai nhiều chương trình ưu đãi táo bạo như khuyến mại, miễn phí dán thẻ... cho người dùng. Theo dữ liệu của Phòng Thương mại Mỹ tại Đài Loan, nhờ những chính sách trên, tỷ lệ tài xế đăng ký sử dụng công nghệ ETC đã tăng nhanh từ 43% lên 94% trong giai đoạn 2012-2014. Mức tăng trưởng này vượt xa Nhật Bản khi nước này mất 11 năm để đạt được tỷ lệ tương đương. Trong vòng 8 tháng, FETC đã lắp đặt 319 giàn thu phí ETC, trải dài gần 1.000 km cao tốc. Nhờ cảm biến tần số cao có thể đọc thẻ RFID trong 2 mili giây và chụp ảnh từng biển số, tài xế có thể giữ nguyên tốc độ 100 km mỗi giờ khi di chuyển trên cao tốc.

Giai đoạn 3 triển khai hệ thống thu phí không dừng tại Đài Loan kéo dài từ năm 2014 đến nay với việc loại bỏ hoàn toàn trạm thu phí và triển khai đa làn tự do ETC. Theo CommonWealth, tạp chí chuyên về kinh doanh và tài chính của Đài Loan, hệ thống ETC của thị trường này hiện ghi nhận lưu lượng xe hàng đến 3,2 triệu lượt phương tiện và gần 16 triệu lượt giao dịch mỗi ngày.

Trong khi nhiều thị trường khác vẫn đang sử dụng trạm thu phí truyền thống hoặc áp dụng một phần làn ETC thì hệ thống thu phí đa làn không dừng đã được áp dụng 100% ở Đài Loan", ông Richard Wu, Phó chủ tịch công nghệ của FETC chia sẻ với truyền thông Đài Loan. Ông Wu cho biết hệ thống ETC ước tính tiết kiệm được 80 triệu USD mỗi năm nhờ việc giảm ô nhiễm không khí, tiết kiệm nhiên liệu và loại bỏ vé giấy.

Thành công trong hơn một thập kỷ triển khai hệ thống ETC tại Đài Loan là kinh nghiệm cho nhiều quốc gia khác như Malaysia, Italy, Nga, Thái Lan... Trong đó, công nghệ RFID áp dụng thành công ở thị trường này cũng được Bộ Giao thông Vận tải Việt Nam đánh giá phù hợp với văn hóa, môi trường giao thông trong nước. 

Nguồn: https://vnexpress.net/chien-dich-50-ngay-dem-cua-ong-lon-thu-phi-khong-dung-4516606.html